Er zijn meerdere artiesten die dit rariteitenjaar hebben ‘gered’ met een nieuwe plaat, van Miley Cyrus tot Ellie Goulding, maar er zijn er maar weinig die dat zo rigoureus hebben aangepakt als Taylor Swift: na haar verrassingsalbum folklore, dat nog geen jaar na Lover ontsproot aan wat isolatie, quarantaine en alleen-zijn met een mens doen, heeft ze vorige week, ter ere van haar eenendertigste verjaardag, opnieuw een compleet album uitgebracht. Haar negende, met vijftien gloednieuwe nummers en twee bonustracks waar we nog even op moeten wachten. Terwijl fans theoretiseerden dat ze misschien wel snel met een videoclip voor exile, de opnieuw opgenomen versie van haar kerstalbum of een duet met Paul McCartney zou komen, was daar opeens, plotsklaps, het zusje van folklore: evermore. Het is bijna niet te bevatten, laat staan van te bekomen, maar het is er, en het is betoverend.
evermore is, zoals Taylor het zelf beschrijft, het resultaat van een niet-aflatende stroom inspiratie, een stijgende fascinatie voor escapisme en het gevoel thuis te komen in deze manier van storytelling en songwriting, waarbij ze er bewust voor heeft gekozen om na de release van folklore niet de deur van het hutje op de hei achter zich dicht te trekken, maar om juist dieper het bos in te lopen en te zien wat voor geheimen en verhalen daar nog meer te halen vielen. Tegelijkertijd is het har manier om zich verbonden te blijven voelen met haar fan, een warme omhelzing, een hart onder de riem voor iedereen die het dit afgelopen jaar moeilijk heeft gehad en die wel een knusse bubbel kan gebruiken met de feestdagen in het verschiet. En neem het haar eens kwalijk: in tijden van chaos en pandemonium richten we ons tot muziek, inderdaad voor ontsnapping, maar ook voor verbinding en verlichting.
Het bijzondere aan evermore is dat het een baken is van artistieke, creatieve en authentieke groei voor Swift. Haar zevende plaat Lover kwam in augustus 2019 uit, na een aanloop en aankondiging vol hints, optredens, singles en voorproefjes. Dat tijdperk leek nog in volle gang toen ze haar wereld op zijn kop zette door in juli vanuit het niets folklore aan te kondigen – en een paar uur later uit te brengen. Geen promo, geen liveoptredens of interviews en een totaal ander genre, en desondanks brak het alle records – inclusief haar eigen – en oogstte ze armen vol lof van critici. En nu, vijf maanden later, doet ze het weer, maar tegelijkertijd doet ze iets wat ze nog niet eerder heeft gedaan: zoals ze in het albumvoorwoord beschrijft, was ze gewend om albums zeer gescheiden en afgebakend te houden, maar dit is voor het eerst dat ze een plaat heeft gemaakt die als het ware een bloedverwant is van haar voorganger. En dan ook nog eens zonder enige promo, zelfs zonder dat haar label op de hoogte was: het laat zien hoe Swift heeft kunnen groeien sinds haar overstap naar een nieuwe platenmaatschappij, hoe de isolatie tijdens de pandemie haar heeft helpen groeien en hoe het erop lijkt dat ze een heel nieuwe kleur van haar stem en creativiteit heeft gevonden. In The Long Pond Studio Sessions voor folklore zegt ze dat het album haar heeft doen beseffen dat niet al haar werk een ”stripped from the headlines account” van haar leven hoefde te zijn, en in een interview met Apple Music vertelt ze het gevoel te hebben gehad dat haar muziek te dagboekaachtig werd: het is bijna alsof ze zich in de afgelopen jaren, sinds haar reputatie in 2016 compleet aan duigen viel, verplicht heeft gevoeld om haar verhaal, haar échte verhaal te vertellen… maar met het geluk dat ze sindsdien heeft weten te vinden, met de waarde die ze is gaan hechten aan privacy, aan haar eigen bubbel, haar eigen cocon met de mensen van wie ze houdt, is ze daarvan teruggekomen. Als er iets is wat folklore al duidelijk maakte, dan is het wel dat ze de verhalenverteller in zichzelf is gaan ontdekken, met meestelijke gevolgen.
En over meesterlijk gesproken… dat woord past ook perfect bij deze nieuwe LP, evermore. Net als bij haar grote zus zijn de meeste tracks geïnspireerd door Taylors fantasie en zijn het verhalen, en waar folklore voelde als een stapel dagboeken en fotoalbums van een honderdjarige, voelt evermore als een sprookjesboek, als het toverboek van een heks of als een boek vol verboden verhalen dat op de ‘verbannen’ sectie van de bibliotheek staat. De nummers roepen beelden op van heksen, draken, zeemeerminnen, goudgravers en verhalenvertellers en ze zijn stuk voor stuk zo episch dat je er nog over zult blijven fantaseren lang na de laatste noten. Zo is er no body no crime, een moordmysterie-nummer met de alternatieve meidenband HAIM, gebaseerd op Swifts liefde voor true crime. tolerate it is gebaseerd op Rebecca van Daphne du Maurier, en net als bij folklore is er op dit album een scala aan nummers de met elkaar in verbinding staan, als de gouden draad waar ze eerder op invisible string over zong. Een dorpsmeisje dat het maakt in Hollywood en vervolgens terugkeert voor de feestdagen en weer even zwicht voor haar oude liefde: dat is het verhaal van zowel dorothea als tis the damn season. Een treurig verhaal over studiegeliefden die het niet redden (champagne problems), een epos over relatieproblemen die leiden tot een scheiding en hoe je daar vervolgens op terugkijkt: tolerate it en happiness. Een geruchtenverhaal over twee oplichters die niet kunnen verhullen dat ze voor elkaar zijn gevallen in de vorm van cowboy like me. En natuurlijk sijpelt er nog steeds iets van Swifts eigen verhaal door in de plaat: hoewel ze haar eigen ervaringen steeds lijkt te gebruiken om een nieuw verhaal te bouwen, zijn er drie tracks die toch overduidelijk persoonlijk zijn: long story short en evermore, over hoe ze er na haar donkere periode in slaagde weer overeind te krabbelen. En natuurlijk de hartsnaren-beroerende track marjorie: zoals epiphany op folklore over haar opa ging, gaat dit nummer over haar oma. Extra bijzonder daaraan is dat deze Marjorie operazangeres was en dat opnames van haar stem als achtergrondzang worden gebruikt.
evermore is een wat dynamischer album dan folklore: het is minder akoestisch, waardoor de productie op sommige tracks wat meer kanten op schiet en het even wennen is omdat het zachte en dromerige nu iets scherper, minder geraffineerd en wilder is – maar dat past ook wel bij een experimenterend jonger zusje-album. Aaron Dessner van The Natonal is opnieuw hoofdproducer en nu is er ook een duet met de band als geheel: coney island. Jack Antonoff heeft dit keer maar één track geproduceerd, namelijk het koortsachtige gold rush. Naast HAIM en The National is er ook weer een duet met Bon Iver, namelijk de titeltrack, en op cowboy like me zijn de prachtige achtergrondvocals voor rekening van Marcus Mumford – ja, die van Mumford & Sons. Justin Vernon, oftewel Bon Iver, verzorgde voor deze plaat ook een aantal instrumentale arrangementen, en William Bowery – oftewel Joe Alwyn, Taylors vriend – schreef mee aan champagne problems, coney island en evermore – op die laatste track , tevens de afsluiter van het album, is ook zijn pianospel te horen.
Het resultaat is wederom een meesterwerk, dat misschien wel duidelijk maakt dat Swift langzaamaan bezig is de mainstreampop achter zich te laten en terrein te winnen in het alternatieve/folk-genre – en waarom ook niet, want na country en pop is er eigenlijk niets wat ze niet lijkt te kunnen. Absolute hoogtepunten zijn ivy, marjorie, long story short, tolerate it en wollow, waarvoor maar liefst drie remixes én een fantastisch mooie en vooral zeer imaginatieve clip is verschenen, vol magie en feeërieke taferelen en waar Swift duidelijk bijzonder trots op is. Het is misschien weer even wennen na de rollercoaster van folklore, maar dat het een ijzersterk en steengoed album is, staat absoluut buiten kijf.